រុយសជាសត្វល្អិតតូចៗដែលបំផ្លាញដល់ដំណាំជាច្រើនប្រភេទ។ រុយសច្រើនកើតមាននៅកន្លែងដាំដុះបន្លែ និងរុក្ខជាតិលំអ ពិសេសនៅក្នុងអំឡុងពេលអាកាសធាតុក្ដៅ។ រុយសបញ្ចេញនូវសារធាតុម៉្យាងដែលស្អិតហើយធ្វើឲ្យស្លឹកដំណាំលឿងឬ ងាប់។ ការគ្រប់គ្រង រុយប្រភេទនេះមានការពិបាកខ្លាំងនៅពេលដែលវាមានការកកើតច្រើន។
១.លក្ខណៈសម្គាល់រុយស
រុយសមានស្លាបមួយគូរពណ៌ស ហើយមានខ្លួនពណ៌លឿងនិងមានជើងប្រាំមួយ។ វាពងនៅផ្នែកខាងក្រោមនៃផ្ទៃស្លឹករុក្ខជាតិ។ ពងរុយសមានរាងជាពងក្រពើពណ៌លឿង និងមានប្រវែង០,២មម។ ពេលសត្វរុយស ពេញវ័យខ្លួនគ្របដណ្ដប់ដោយម្សៅពណ៌សរលោង មានប្រវែងប្រហែល១មម ហើយរុយឈ្មោលមានប្រវែងខ្លីជាងរុយញីបន្តិច។
សត្វរុយញីពងនៅផ្នែកក្រោមនៃស្លឹក។ ពងរុយនឹងញាស់ពី៧-១៤ថ្ងៃក្រោយរុយញ៉ីទម្លាក់ពង។ រុញពេញវ័យញី មានអាយុប្រមាណ២សប្ដាហ៍ ដែលក្នុងមួយវដ្ដជីវិតរបស់វាអាចពងបានពីចំនួន៦៦-៣០០ពង។ សត្វរុយសពេញវ័យ មានសកម្មក្នុងការបឺតជញ្ជក់យករុក្ខរសនៅពេលព្រឹក និងបង្កកំណើតនៅពេលរសៀល។
២. លក្ខណៈសំគាល់នៃការបំផ្លាញ
ការបំផ្លាញរបស់រុយសមានលក្ខណៈខុសៗទៅតាមប្រភេទដំណាំ។ ឧទាហរណ៍ ដំណាំម្ទេស ប៉េងប៉ោះ ត្រប់ ការបំផ្លាញគឺធ្វើស្លឹករួញលឿង រុក្ខជាតិក្រិនលែងលូតលាស់។ រុយសចម្លងជំងឺ វីរុសដែលធ្វើឲ្យទិន្នផលធ្លាក់ចុះឬបាត់បង់។
៣. ការគ្រប់គ្រងនិងកម្ចាត់
កសិករត្រូវសម្អាតស្មៅក្បែរចំការដើម្បីបំផ្លាញជំរករុយស។ កុំដាំដំណាំដដែលៗ ត្រូវផ្លាស់ប្ដូរមុខដំណាំ និងប្រើប្រាស់អន្ទាក់ស្អិតពណ៌លឿងដើម្បីចាប់រុយសនិងអាចដឹងពីចំនួនវត្ដមានរបស់ពួកវា។
មួយវិញទៀតកសិករអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំធម្មជាតិ ដោយប្រើប្រេងស្ដៅ សាប៊ូលាងចាន លាយទឹកបាញ់លើដំណាំដើម្បីបណ្ដេញរុយស។ ក្រៅពីនេះការដាំដុះផ្កាស្បៃរឿងក្បែរដំណាំគោលក៏រួមចំណែកជួយបណ្ដេញរុយសផងដែរ។
ការដាំដុះដំណាំវិញ កសិករត្រូវរក្សាគម្លាតចន្លោះគុម្ពឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ជីអាសូត។ ប្រើប្រាស់ថ្នាំដែលមានចុះបញ្ជីអនុញ្ញាតពីក្រសួងកសិកម្មក៏អាចជួយកម្ចាត់រុយសនេះដែរ។ ពេលប្រើប្រាស់ថ្នាំកសិកម្ម ត្រូវតែស្លៀកសំលៀកបំពាក់ការពារ និងអនុវត្តន៍តាមការណែនាំនៅលើស្លាកសញ្ញានៃផលិតផល ដូចជាកម្រិតប្រើប្រាស់ ពេលវេលានៃការបាញ់ថ្នាំ និងរយៈពេលដែលអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើការប្រមូលផល។ ប្រឹក្សាជាមួយមន្ត្រីកសិកម្មឃុំអំពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំកសិកម្មបានត្រឹមត្រូវ។
ចែលរំលែកដោយ៖ ម៉ៅ ហេង
ប្រភព៖ University of Florida